Doedelzakken en reddingsvesten

Reisleidster: elke dag anders. Terwijl ik dit schrijf, hoor ik op de achtergrond de klanken van de doedelzak van een van mijn gasten. Of zijn buren ook blij zijn met het feit dat hij zijn doedelzak heeft meegenomen op vakantie weet ik niet, maar ik waan me in de Schotse hooglanden. De wetenschap dat hij daadwerkelijk in kilt gehuld boven op een rots staat (dit is geen grap), maakt het plaatje af. De groepen die ik tot nu toe mocht ontvangen in ons paradijsje op Samos waren zeer divers. Interessante mensen, met mooie en soms aangrijpende verhalen, veel humor en een positieve instelling. Meestal voelt het alsof ik gewoon met vrienden aan het diner zit, andere keren zit ik in de rol van psycholoog, dokter Love, informatiezuil of entertainer.

Iedere avond gaan we uit eten in een ander restaurant. Ik deed mijn best om een gevarieerd en kwalitatief hoog aanbod te selecteren, zodat iedereen tevreden zijn buikjes rond eet. Hoe groot is dan het contrast met wat zich ondertussen buiten ons zicht afspeelt. Ik heb me laten vertellen dat iedere dag zo’n duizend nieuwe vluchtelingen op Samos aankomen. Als toerist merk je daar vrijwel niets van. De politie weet vluchteling en vakantieganger goed van elkaar te scheiden. Want een cocktail smaakt ineens niet meer zo lekker als je een blik op de harde werkelijkheid krijgt.

Alleen al in Pythagorion komen iedere dag zo’n drie- tot vijfhonderd mensen aan wal. Ze zwemmen en varen in rubberboten naar een Grieks mini-eilandje vlakbij Turkije en worden vanaf daar met een ferry naar Samos gebracht. Hier worden ze verzameld aan het eind van de pier, uit het zicht van de restaurants en bars. Toeristen die de pier op willen lopen worden tegengehouden. Rond elf uur komen er een aantal bussen om de mensen op te pikken. Afgelopen nacht waren er zelfs een extra ferry en dubbel zoveel bussen nodig om alle mensen naar hun overnachtingsplek te brengen. Wat een dubbel gevoel is dat, als je vanaf je terras deze bussen de boulevard af ziet rijden. Bussen vol gezinnen, mannen, vrouwen, kinderen. Vaak lachend en opgelucht en soms -aangemoedigd door de chauffeur- zwaaiend naar de verbaasde en vaak nietsvermoedende toeristen.

Varend rond het eiland zie je overal langs de kustlijn zwemvesten en opblaasboten liggen. Van mensen die de overkant hebben gehaald. Die de eerste grote stap naar een beter leven gezet hebben. Want de overtocht is niet zonder gevaren; gisteren nog zijn vijf kinderen en een oma verdronken in het water waarin ik zojuist lekker heb gezwommen.
Na registratie en enkele dagen in een ‘overnachtingskamp’ gaan ze met de boot naar Athene. Soms zie ik mensen wachten in de havens van Samos stad en Karlovassi. De kleding hangt te drogen over een hek, de mensen hangen wat rond in de schaduw.

Eenmaal zag ik een groep vluchtelingen bij het publieke busstation, wachtend op de bus. Ik denk niet dat dat de bedoeling was, want een dergelijk tafereel heb ik daarna nooit meer gezien. De overheid doet er alles aan om het zorgeloze, zonnige karakter van Samos voor de buitenwereld te behouden. Maar hier moeten ze wel hard voor werken. Gek genoeg heb ik nog niet één Griek gesproken die iets negatiefs zei over deze vluchtelingen, die ze bergen werk bezorgen en op hoge kosten jagen. Alleen bezorgdheid en schuld hoor ik in hun verhalen. ‘Wíj (Europa) zijn mede verantwoordelijk voor de oorlog in Syrië’ en ‘tijdens de tweede wereldoorlog en de daarop volgende burgeroorlog werden de inwoners van Samos in Turkije opgevangen, nu is het onze beurt om mensen een veilige plek te bieden’.

Straks gaan we weer gezellig met elkaar uit eten. Gek genoeg heb ik hier iedere avond weer zin in. Je spreekt mensen waar je normaal nooit mee in aanraking komt. Met bijzondere beroepen, hobby's en verhalen. Soms triest, vaak hilarisch. De doedelzak is inmiddels gestopt met oefenen en dat werd tijd, want ik zit voor vandaag wel aan m’n doedelzak-taks. Hij speelt trouwens ook verzoeknummers.